Laten we de balans opmaken tussen de gelijkenissen en specifieke kenmerken, want geen smaakoorlog tussen die twee. Armagnac versus cognac: waarom kiezen?
1. Het gebied
Eerste verschil tussen cognac en armagnac: het gebied.
De cognac- en armagnac gebieden liggen beide in de regio Nouvelle-Aquitaine, maar ongeveer 300 kilometer uit elkaar; dit zorgt voor een verschil in grondsamenstelling.
De armagnac komt van een grond met fijn kwartszand, sedimentatie van land en rivier, en silicaathoudende klei. Dit gebied is onderverdeeld in 3 crus:
- Bas-Armagnac of zwart Armagnac ligt gedeeltelijk in Landes. Dit gebied wordt gekenmerkt door een silicaathoudende kleigrond, met weinig kalk; is soms wat zurig.
- Haut-Armagnac of wit Armagnac wordt gekenmerkt door kalkgrond, behalve in het zuidelijke deel waar we zandige, silicaathoudende leemgrond vinden.
- Ténarèze is een overgangsgebied dat we gedeeltelijk in Lot et Garonne vinden. Daar worden de druiven op een overwegend kalkhoudende, lemige grond geteeld.
Het cognacgebied bestaat overwegend uit kalkgrond. De cognac wordt onderverdeeld in 6 crus:
- Grande Champagne, rond de stad Segonzac, produceert de fijnste cognac brandewijnen.
- Petite Champagne ligt op de grens van de departementen Charente en Charente-Maritime, rond Barbezieux (Charente), Archiac en Jonzac (Charente-Maritime).
- Les Borderies, een klein productiegebied rond het dorp Burie.
- Les Fins Bois bevindt zich op de grens van de voorgenoemde gebieden. Hier wordt het grootste deel (42%) van de wijnen geproduceerd.
- Les Bons Bois, nog verder van Cognac verwijderd.
- Les Bois Ordinaires. In dit uitgestrekte gebied is slechts 1,5% van de wijngaarden bestemd voor cognac. Deze liggen in de buurt van de Atlantische oceaan, en richting Deux-Sèvres of Dordogne.
2. De druivenrassen
In Cognac wordt voor 97% de druivenras Ugni-Blanc gebruikt, die voor fijne brandewijnen van hoge kwaliteit zorgt. Wordt ook gebruikt in Armagnac (55 %).
In Armagnac, vinden we ook de Folle Blanche (2%) voor fijne en bloemige brandewijnen, de Colombard met fruitige en kruidige aroma's die geliefd zijn in assemblages, de Baco (kruising van de folle blanche en de Amerikaanse Noah) voor wat zoetere brandewijnen met de aroma van rijp fruit (35 %).
De verschillen in gebruik van de druivenrassen komt door het feit dat Armagnac gemaakt is van wijn dat niet gedistilleerd wordt. Dit is niet het geval in Cognac, waar de zeer zure wijn in pure vorm niet lekker is.
3. De distillatiemethode en rijping
Armagnac wordt grotendeels verkregen met de armagnac alambiek distilleerketel. In 1818 is patent aangevraagd voor deze machine, die met de tijd verbeterd is door stokers. De door distillatie verkregen brandewijn heeft een alcoholpercentage van 52% tot 72%.
Dit in tegenstelling tot de "charentais" alambiek, die 2 distilleerprocessen omvat. De "première chauffe", de eerste distillatiestap, geeft een ruwspiritus van 20-30 graden, «brouillis», genoemd, dat opnieuw gedistilleerd wordt; deze tweede stook, «bonne chauffe», is een product van ongeveer 70-71 graden. Deze laatste distillatie wordt cognac.
Nog een overeenkomst, de etiketten van cognac en armagnac delen dezelfde aanduidingen betreffende het aantal rijpingsjaren:
- VS Very Special: jong, minstens 2 jaar gerijpt
- VSOP Very Superior Old Pale : minstens 4 jaar gerijpt
- XO Extra Old : minstens 10 jaar gerijpt
- Millésime: bereid van één oogst (een referentiejaar)
4. De verkoop
armagnac: een familiale productie voor de Franse markt
We hebben het al gezegd: armagnac is een van de oudste brandewijnen. Zijn geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met het Frans gastronomisch erfgoed, waar de vele recepten en culinaire bereidingen met armagnac van getuigen (flamberen, sausen…). Niettemin wordt armagnac vrijwel niet geëxporteerd, en vooral in Frankrijk gedronken. Deze komt van kleine producenten of familiehuizen die eeuwenoude tradities en vakkennis voortzetten.
Cognac: Grote namen die wereldwijd verkopen
Daarentegen heeft cognac zich al heel vroeg weten te exporteren naar Nederland en Engeland. Het idee om wijn uit de regio rondom het stadje Cognac te distilleren ontstond in de 16e eeuw bij Hollandse zeehandelaren. Door de witte wijn met laag alcoholgehalte vooraf te distilleren kon deze de reis naar Engeland en Nederland beter verdragen.
Het succes in Nederland is te danken aan een rijping in eikenhouten fusten. De op deze wijze verkregen drank werd «brandewijn» genoemd, dat in Engeland verbasterde tot «brandy».
De aanwezigheid van de haven van La Rochelle, en de handelsovereenkomst tussen Frankrijk en Engeland van 1860 onder toezicht van Napoleon III maakte het voor Cognac mogelijk om flink te groeien op de buitenlandse markt, waar de drank het tegenwoordig nog steeds erg goed doet. Van de productie wordt 98% geëxporteerd. Meer dan de helft van de cognac wordt verkocht door vier grote, wereldberoemde handelshuizen: Hennessy, Courvoisier, Remy-Martin and Martell.
Cognac is tegenwoordig een trendy product in de Verenigde Staten. Na «Pass the Courvoisier», de hit van Busta Rhimes, in 2012, is de artiest Jay-Z een samenwerking aangegaan met Bacardi om zijn eigen cognacmerk te creëren: D’Ussé.
In China is het niet ongebruikelijk om ervan te genieten tijdens de maaltijd of in een karaokebar. De afgelopen jaren zijn er nieuwe markten ontstaan zoals Zuid-Afrika en Oceanië.
Wist u dat?
Op 30 minuten van Mont-de-Marsan ligt het ecomuseum van Armagnac, in het plaatsje Labastide-d’Armagnac. Bezoek midden op het landgoed van een armagnac producent de musea gewijd aan wijnbouwers en alambiek distilleerketels. Op de locatie ligt tevens een natuurroute.
Ecomuseum van Armagnac
Breng een bezoekje aan het ecomuseum op het Domein van Tesseron, op 20 kilometer van Cognac. Hier wordt in het Museum "Vigneron-Bouilleur de Crus" op ludieke en poëtisch wijze de geschiedenis en erfgoed gepresenteerd van de familie Tesseron, en de wereld van cognac.
Ecomuseum van Cognac
(Geniet, maar drink met mate)
Van de toppen van de Pyreneeën, langs de kades van Bordeaux naar de kanalen van de Marais Poitevin, van de stranden langs de Atlantische kust naar de oevers van het meer van Vassivière vlakbij Limoges: Nouvelle-Aquitaine is een veelzijdige, levendige en toegankelijke streek. Volg ons ook op Facebook en blijf op de hoogte van het laatste nieuws.