Kunst en ambachten: vuurkunst en andere belangrijke producten
Laten we de erkenning en bescherming die de geografische aanduiding biedt aan industrieproducten, ambachten en natuurlijke hulpbronnen als uitgangspunt nemen.
Het porselein van Limoges was het eerste product dat van deze steun profiteerde, in december 2017. Bovendien is Limoges door UNESCO geklasseerd als Creatieve Stad en is het de Franse hoofdstad van de vuurkunsten. Want naast het beroemde porselein zijn ook ons emaille en glas-in-lood al eeuwenlang een begrip. Shoppers kunnen nu al fantaseren over alle sieraden, creaties en andere bijzondere voorwerpen die door de vele plaatselijke ambachtslieden worden gemaakt. Deze knowhow kun je ook ontdekken in de galerieën …
Dan is er nog de tapijt- en tapijtindustrie in Aubusson, een stad waar de verschillende ambachten die met deze industrie samenhangen nog steeds samenkomen. Ze combineren er ambacht en handenarbeid met geavanceerde technieken. Bezoek de Cité internationale de la tapisserie om te zien hoe levendig deze praktijk is. Wees niet verbaasd er jonge fans van de Japanse cultuur aan te treffen, want de wevers van de partnerateliers weven op dit moment 5 wandkleden gebaseerd op de animatiefilms van Hayao Miyazaki.
Het is ook een product dat een hernieuwde belangstelling kent, met herwerkte klassieke modellen en modieuze variaties. Bovendien is het een product dat symbool staat voor de circulaire economie, want al in de XVIIe eeuw werd het overtollige vilt van de uniformen van de Koninklijke Marine gebruikt voor … Kun je het raden? Comfortabel en duurzaam, maak kennis met de charentaises!
We verlaten de bossen van Limousin en Creuse verlaten voor de valleien met uitzicht op de oceaan in het zuidwesten van de regio. Baskenland is kampioen in het in stand houden van zijn plaatselijke cultuur door de eeuwen heen. Een van hun vele tradities is het weven van linnen, met de beroemde strepen (zeven, naar het aantal Baskische provincies), dat sinds eind 2020 geniet van een beschermde oorsprongsbenaming. Baskisch linnengoed is overal verkrijgbaar, van servies tot espadrilles, ideaal om zowel de stranden als de dorpen en weilanden mee te verkennen!
De laatste beschermde oorsprongsbenaming, eveneens in de Pyrénées-Atlantiques, maar nu aan de kant van Béarne, in de bergen ten zuiden van Pau, werd toegekend aan een product uit Nouvelle-Aquitaine: de steen van Arudy. Net als marmer kan het worden gebeeldhouwd of gebruikt worden in de bouw (zoals bijvoorbeeld voor het kasteel van Versailles) of voor de aanleg van wegen.
Om de werkplaatsen en andere vindplaatsen van deze iconische producten te bezoeken
Het zien, proeven en kopen van ambachtelijke producten is iets wat we stellig aanmoedigen. Maar nog beter is om de mensen te ontdekken die ze maken!
In samenwerking met de teams van Routard en het toeristisch netwerk van de regio hebben we in oktober 2021 een gids gepubliceerd die gewijd is aan het ambachtelijk toerisme in Nouvelle-Aquitaine. Dit boek laat je kennismaken met 138 locaties die toegankelijk zijn voor bezoekers, maar er zijn nog veel meer ambachtslieden die nieuwsgierigen en amateurs verwelkomen bij meer specifieke gelegenheden.
Er zijn twee websites voor online informatie: de website van de Kamers van Koophandel en Industrie en de website van de nationale vereniging voor bedrijfsbezoeken.
Nu we het toch over websites hebben, laten we ook de door de regio ontwikkelde showcase van in Nouvelle-Aquitaine gemaakte producten vermelden.
Andere topsectoren
De combinatie van de natuurlijke rijkdom van de regio Nouvelle-Aquitaine en het menselijk vernuft heeft geleid tot andere topsectoren en iconische producten. Dit zijn de voornaamste.
Sinds de XIe eeuw zijn leerbewerking en het maken van handschoenen de belangrijkste activiteit van de stad Saint-Junien, op 30 minuten van Limoges. Agnelle, Laurige, Weston en Repetto konden de lokroep niet weerstaan. Ze hebben er hun kledingateliers gevestigd. De opening van de Cité is voorzien voor het voorjaar van 2024.
De aanwezigheid van mineralen in de bodem en de uitgestrekte bossen zorgden mee voor de ontwikkeling van een echte expertise in het maken van bestek. Om het oudste mes van Frankrijk te vinden, moeten we naar Nontron, in het regionale natuurpark Périgord-Limousin.
Op het gebied van textiel denken we aan de beroemde Aigle-laarzen in Châtellerault, en aan de baret van Baskenland-Béarne, die nog steeds door drie bedrijven in Frankrijk wordt gemaakt: La Manufacture de bérets, La maison Laulhère en Le béret français.
Ook de laatste accordeonfabriek in Frankrijk is het vermelden waard, de firma Maugein in Tulle.
Meer recentelijk ontwikkelen verschillende laboratoria op het gebied van cosmetica kwaliteitsproducten op basis van water (La Roche-Posay bij Poitiers) of planten (Léa Nature bij La Rochelle, Sothys bij Brive of Caudalie in de wijngaarden van Bordeaux).
Omdat ze aan het eind van de jaren vijftig de bakermat waren van het surfen in Frankrijk, zijn de Baskische kust en de Landes wereldberoemd geworden, van de productie van boards tot kleding. Een van de parels van de glijsporten is het bedrijf Villacampa in Billère bij Pau, in de Pyreneeën. Het maakt kwaliteitsvolle houten ski's op een eco-verantwoorde manier.
Gastronomische ambachten: lokale producten uit Nouvelle-Aquitaine op het menu
Net als bij ambachtelijke kunsten worden verschillende gastronomische specialiteiten van ons Zuidwesten beschermd door verschillende kwaliteitstekens: 41 IGP (Beschermde Geografische Aanduiding), 179 Label Rouge, 80 AOC/AOP (Beschermde Oorsprongsbenaming). We zullen ze niet allemaal noemen, maar …
Als voorgerecht: oesters uit Marennes-Oléron, ham uit Bayonne of, in het seizoen, meloen uit Haut-Poitou.
Voor het hoofdgerecht: gevogelte (Sèvres, Périgord, Landes, Béarn), rundvlees (Parthenais, Limousin, Bazas …) en varkensvlees. Of bronforel (in de Landes) en mosselen als je liever vis eet.
Voor de kaas: chabichou du Poitou en Ossau-Iraty uit de Pyreneeën.
Liever een licht dessert? We hebben aardbeien uit Lot-et-Garonne en Périgord, kiwi's uit Adour, pruimen uit Agen of, als je liever een taart hebt, de Pyreneeëntaart.
Om het geheel af te ronden, boter van Charentes-Poitou, zout van Salies-de-Béarn en Espelette-peper naar smaak … En dan hebben we het nog niet gehad over de wijnen en sterke dranken 😉
Zonder enig bijzonder kwaliteitslabel, maar met een lange traditie: kaviaar, truffels, chocolade, een hele reeks gebakjes (waaronder de broyé du Poitou, de Baskische taart en de pastis van de Landes) en gezouten vlees (paté van charentais of limousin …).
Musea en ontdekkingsplaatsen rond typische producten
Naast een bezoek aan ateliers en bedrijven kun je ook meer te weten komen over de specialiteiten van Nouvelle-Aquitaine met een bezoek aan een museum.
In Limoges heeft met het Nationaal Museum Adrien Dubouché de grootste collectie porselein ter wereld, en het Museum voor Schone Kunsten heeft de grootste collectie emaille na het Staatsmuseum Hermitage in Sint Petersburg! En om het trio vuurkunst met glas-in-lood compleet te maken, moet je in Curzay-sur-Vonne bij Poitiers zijn.
De opening van de Cité du cuir in Saint-Junien is gepland voor het voorjaar van 2024.
We hadden het al over de Cité Internationale de la Tapisserie in Aubusson en de Pôle Expérimental de Métiers d'Arts in Nontron. Beginnende zeilers (en gevorderden!) kunnen terecht in de Corderie Royale de Rochefort om er de hele productielijn te ontdekken. Er worden ook workshops georganiseerd.
Op gastronomisch vlak heb je keuze te over: het chocolademuseum in Bayonne; het zoutmuseum in Salies-de-Béarn, en zijn maritieme tegenhanger met het ecomuseum van de zoutmoerassen op het Ile de Ré; het ecomuseum van de truffel in Sorges – dit jaar 40 jaar oud; het pruimenboerderij-museum in Laffite-sur-Lot …
Ambachtelijke feesten en andere evenementen
Het is moeilijk om hier alles op te lijsten, want er zijn veel evenementen, voornamelijk in het teken van gastronomische producten!
In het voorjaar viert Bayonne zijn ham tijdens het Paasweekend, de Périgord eert de aardbei, terwijl wevers en textielontwerpers samenkomen in Varaignes.
In de zomer: messenfestival in Nontron, espadrillefestival in Mauléon, zoutfestival in Salies, cognacfestival … in Cognac! Bordeaux eert afwisselend haar wijn en haar rivier.
In de herfst opent Saint-Junien de Portes du cuir, Cambo trakteert ons op Baskisch gebak, Limoges viert feest tijdens de 'Frairie des petits ventres', de distilleerketels starten met de destillatie van Armagnac uit de Landes, en in Varaignes worden op 11 november kalkoenen geparadeerd … Voor ambachtelijke kunsten moet je naar 'La rue des métiers d'art' in Nontron en 'Les journées de laine' in Felletin.
De winter is het seizoen voor vet- en truffelmarkten (Brive, Périgueux, Sarlat) en een mooi programma van festivals in Jurançon – de witte wijn uit de streek van Béarn waar koning Henri IV naar vernoemd zou zijn.
Eric is een alleskunner die vindt dat nieuwsgierigheid geen slechte eigenschap is. Zijn voorkeur gaat uit naar het ontdekken van de voorouderlijke knowhow die ten grondslag ligt aan onze beroemde regionale producten. Producenten, ambachtslieden, arbeiders… ga met hem mee op bezoek bij al deze vaklieden met gouden handen! Hij kan u ook vertellen welk souvenir u mee naar huis moet nemen…